پنج موردی که در مورد کودکان نمی دانید

رشد و پرورش کودکان بسیار اسرارآمیز و پیچیده است به طوری که کارشناسان و متخصصان سال هایِ سال است برای مطالعه در این زمینه وقت گذاشته اند. کودکان رفتارهای منحصربه فرد و مشترک بسیاری دارند. نمی توان آینده آنها را حدس زد. آنها به طور مدام تغییر می کنند. اما گاهی زیرکی های جالبی دارند که آدم بزرگ ها متوجه نمی شوند ...

در این مطلب، برخی از مواردی که شاید ندانید یا باور نداشته باشید را برایتان نام برده ایم تا متوجه شوید این فسقلی های دوست داشتنی خیلی هم ساده نیستند!

1. نوزادان نیز می توانند کلک بزنند

آیا خوردن، خوابیدن، دستشویی کردن، گریه کردن و ... همه کارهایی است که نوزاد تازه متولد شده انجام می دهند! خیر. خیلی جالب است بدانید این فسقلی هایی که فکر می کنید هنوز چیزی نمی فهمند خیلی هم سرشان می شود و شما را هم گول می زنند.

آیا تاکنون تصور می کردید نوزادان کوچک شما فقط دراز می کشند و می خوابند؟ نه این طور نیست. نوزادان پس از دو یا سه هفته اول می توانند سر خود را از روی سینه شما بلند کنند. برخلاف اینکه تصور می کنید آنها هیچ کنترلی روی اعضای خود ندارند، آنها می توانند برخی عمل های غیر ارادی را به خوبی انجام دهند. مثلا اگر انگشت خود را در دهان او قرار دهید با قدرت جاروبرقی انگشت شما را می مکد. یا سرش رابه سمت صورت شما بر می گرداند. اگر او را طوری نگه دارید که پاهایش زمین را لمس کند، پاهایش را تکان می دهد. این اعمال غیر ارادی به رشد کودک کمک می کنند و باعث سرگرمی والدین نیز هستند.

از دیگر موارد جالب که می توانید امتحان کنید این است که زبان خود را برای نوزاد بیرون بیاورید. اگر خیلی خسته یا گرسنه نباشد یا حواسش جای دیگری نباشد، او نیز زبان کوچولوی خود را برای شما بیرون خواهد آورد.

2. کودکان بیشتر از آنچه تصور می کنید، می فهمند

با اینکه نوزادان بیشتر مواقع خواب هستند اما تحقیقات نشان می دهد آنها بیشتر از آنچه تصور می شود، می فهمند. به طور مثال، نوزاد از همان ابتدای تولد می تواند صدای مادر خود را تشخیص دهد. به این معنی که آنها از زمانی که داخل رحم هستند صدای مادر را می شناسند و پس از تولد نیز آن را به خاطر دارند. یا به زبان ساده تر، آنها مدت ها پیش از تولد مکالمات مادر را گوش می کنند.

نوزادان همچنین به خوبی بوهای خوب را از بد تشخیص می دهند و می توانند مزه های تلخ و شیرین را از هم تمیز دهند.

جالب است بدانید نوزادان چهره انسان ها را به خوبی درک می کنند و آن را به تماشای عروسک و موارد دیگر ترجیح می دهند. نوزادان به خوبی تفاوت انسان از عروسک را تشخیص می دهند. یا در برخی موارد می توانند تشخیص دهند آنها نیز انسان هستند و تشابهاتی با اطرافیان دارند.

نوزادان از همان چند روز نخست تولد شروع به انجام واکنش های بدنی می کنند. این نشان دهنده این است آنها با فرضیه های درونی می خواهند با دیگران ارتباط برقرار کنند. این نخستین قدم ها برای نوزاد است تا درک کند صورتی مشابه صورت شما دارد و به همین دلیل سعی می کند کارهایی را که شما انجام می دهید را تقلید کند.

از همه جالب تر این است تحقیقات ثابت کرده اند نوزادان از همان روزهای نخست به دنبال کشف دنیای اطراف خود هستند. به طور مثال، کودکان در همان چند ماه نخست به گوشی موبایل هایی که می توانند با آنها بازی کنند علاقه بیشتری نسبت به موبایلی که نمی تواند کاری با آن انجام دهد از خود نشان دهد.

کودکان می توانند رابطه بین کاری که انجام می دهند و اتفاقی که در دنیای اطراف آنها رخ می دهد را  به خوبی درک کنند و از تجربه این حس نیز لذت می برند. شاید بتوان گفت این کوچولوهای دوست داشتنی برای خود دانشمندان کوچکی هستند که نباید دست کم گرفتشان.

3. کودکان به روش های مختلف حرکت می کنند

کودکان به روش ها مختلف در زمان های مختلف حرکت می کنند. اما این عمل آنها را نمی توان از قبل حدس زد. برخی حرکت خود را با غلت زدن آغاز می کنند، سپس می نشینند و بعد چهار دست و پا می کنند؛ اجسام مختلف را حرکت می دهند، راه می روند و در آخر هم می دوند. اما این در همه کودکان مصداق ندارد. هر کودکی روش خود را دارد

حدود 10 درصد از کودکان بدون اینکه چهار دست و پا کنند، راه رفتن را شروع می کنند. این مساله به هیچ عنوان ترس و نگرانی ندارد.

درست برعکس، برخی دیگر از کودکان به افقی راه رفتن علاقه بسیاری نشان می دهند و از یک طرف اتاق به طرف دیگر غلت می خورند و این در حالی است که کودکان هم سن آنها چهار دست و پا می کنند. بعضی ها نشسته حرکت می کنند. اینها مسایلی نیست که شما بتوانید آن را تعیین کنید یا حدس بزنید.

اما اگر کودک پس از 18 ماهگی توان راه رفتن نداشت حتما با پزشک در میان بگذارید.

4. رشد کودک محدوده گسترده ای دارد

تماشای اینکه کودک از نوزادی که همیشه خوابیده است به کودکی پرتحرک رسیده که می خواهد همه دنیا را کشف و زیر و رو کند بسیار لذت بخش است. اما اینکه کودک به آنصورت که شما می خواهید رشد نکند نیز نگرانی رایجی است که نمی توان از آن چشم پوشی کرد.

امید خود را از دست ندهید. مسایل طبیعی محدوده گسترده ای دارند و هر کودکی برنامه زمان بندی خودش را دارد. شاید کمک کننده باشد که بدانید این برنامه زمان بندی برای موفقیت های آینده قابل پیش بینی نیست. اینکه کودک شما 17 ماه طول کشیده تا نخستین قدم های خود را بردارد به این معنی نیست که نمی تواند در آینده از شما جلو بزند. برخی از کودکان مثلا تا 15 ماهگی نمی توانند راه بروند اما نباید ناامید شد، شاید در آینده ورزشکار قابلی شود.

مهارت های زبانی کودک در برخی مواقع می تواند در آینده در مدرسه تقویت شود. کودکی که دیر زبان باز می کند به این مفهوم نیست که نمی تواند در آینده کلمات را درست تلفظ کند یا درست حرف بزند. به طور مثال، انیشتین نیز دیر زبان باز کرد اما به یکی از مشهورترین دانشمندان تاریخ تبدیل شد.

رشد کودک یک پروسه خطی یا سیستم دینامیک  نیست. شما نمی توانید بر اساس شواهد موجود آینده هیچ کسی را حدس بزنید. این درست مثل این می ماند که بخواهید آب و هوای سی سال آینده را از حالا پیش بینی کنید.

البته در صورتی که کودک دیرتر از زمان های معمول زبان باز کرد یا راه افتاد باید با پزشک او مشورت کنید.

5. افزایش رشد مغز کودک در دستان شما است

اگر در اسباب فروشی ها بچرخید، متوجه می شوید بیشتر وسایل در جهت رشد و پرورش بهتر مغز و ذهن کودکان است. حتی باشگاه و کلاس های موسیقی متنوعی نیز در این راستا وجود دارند. اسباب بازی خوب است و  کلاس ها آموزشی نیز بهترین فرصت برای ارتباط با دیگر والدین هستند

اما هیچ کدام از آنها به اندازه کشف دنیای اطراف توسط کودک و تعامل با والدین به رشد مغز او کمک نمی کنند. کودکان از فلش کارت های آموزشی مسایل جدید را نمی آموزند آنها با توجه دیگران به آنها است که متوجه خیلی چیزها می شوند.

از همان روز نخست با کودک خود حرف زدن را آغاز کنید. تحقیقات ثابت کرده اند، کودکانی که والدین آنها زیاد با آنها صحبت می کنند ضریب هوشی بالاتری دارند و بیشتر از همسالان خود کلمات و واژه های جدید می دانند.

از اینکه کودک را برای دقایقی تنها بگذارید هراس نداشته باشید. می توانید او را رها کنید تا خودش بازی کند اما از دور مراقب او هم باشید که اتفاقی برایش نیفتد. اما گاهی حس استقلال را به کودک خود بدهید.

حتی زمانی که شما با فرد دیگری صحبت می کنید نیز کودکان مسایل بسیاری یاد می گیرند. کودک هنگام شنیدن مکالمه های تلفی شما هم در حال یادگیری مسایل مختلف است. بنابراین مراقب حرف های خود باشید.

8 باور غلط درباره خواب کودکان

خوب خوابیدن بیش از آن که برای والدین مهم باشد، برای یک نوزاد مهم است. در این رابطه عقاید متفاوت درست و غلطی وجود دارد. بسیاری از والدین اطلاعات ضعیفی در این رابطه که یک نوزاد به چند ساعت خواب در طول شبانه‌ روز نیاز دارد یا این که چه موقع باید او را بخوابانند و کمی به حال خود رها کنند، دارند ...

در این جا برخی از عقاید درست و غلط را با هم مرور می‌ کنیم:

* نوزادان باید در طول شبانه ‌روز 12 ساعت بخوابند

اشتباه است. نوزاد تازه متولد شده به 16 تا 17 ساعت خواب و کودک 3 ساله به 12 ساعت خواب نیاز دارد.

هر چه سن کودک بالاتر رود، میزان نیاز او به خواب کمتر خواهد شد. مثلا یک کودک 6 ساله به 10 ساعت و یک کودک 12 ساله به 9 ساعت خواب نیاز دارد.

با این حال باز هم همه ‌چیز به خود کودک بستگی دارد.

* نشانه‌ کم‌ خوابی یا بد خوابی در کودکان کبودی و سیاهی زیر چشم است.

اشتباه است. از جمله نشانه‌ های کم‌ خوابی در کودکان، بد بیدار شدن صبحگاهی، خستگی در طول روز، بیداری ‌های مداوم شبانه و تند خویی است.

 * خواباندن کودکان سر یک ساعت مقرر بی‌ فایده است.

اشتباه است. خواباندن کودکان سر یک ساعت مقرر به آن ها در ایجاد تدریجی یک خواب خوب و پیشگیری از بروز اختلال در ریتم خواب و خواب سبک داشتن کمک می ‌کند.

* وقتی کودک شب‌ ها گریه می ‌کند باید به او در دوباره خوابیدن کمک کرد.

اشتباه است. خواب کودکان از سیکل ‌های گوناگون و بیداری ‌های کوتاه‌ مدت بین هر سیکل تشکیل شده است.

برخی از این بیداری ‌ها با گریه همراه است. در صورتی که والدین با هر بار بیدار شدن کودک به سمت او بروند و سعی در خواباندن او داشته باشند، کودک به این امر عادت می ‌کند و بدون آمدن آن ها مجددا نخواهد خوابید. تنها در صورتی که کودک به گریه افتاد و گریه او قطع نشد، لازم است والدین برای اطمینان حاصل کردن از این که مشکلی پیش نیامده به او سر بزنند. حتی در این حالت نیز نباید او را بغل کرد و از تخت بیرون آورد.

* خروپف کردن کودکان طبیعی است.

اشتباه است. در صورتی که کودک سرماخورده باشد، خروپف طبیعی است اما اگر خروپف بدون دلیل بود، ممکن است لوزه‌ های کودک خیلی بزرگ باشد و در این حالت باید با پزشک مشورت کرد.

* وقتی کودکی دست و پایش را می ‌کشد یعنی خوابش می ‌آید.

اشتباه است. نشانه‌ های خواب ‌آلودگی در کودکان شامل خمیازه کشیدن، مالیدن چشم و گریه بی‌ دلیل است.

 * خواب نیمروزی باید حداکثر 30 دقیقه باشد.

اشتباه است. مدت زمان خواب نیمروزی در کودکان مختلف متفاوت است و به نیازهای کودک بستگی دارد.

در کل خواب نیمروزی نباید خیلی طولانی و بیش از نصف روز باشد.

 * دمای مناسب اتاق برای خواب کودک 22 درجه است.

اشتباه است. درجه حرارت ایده ‌آل برای خواب‌ کودکان بین 18 تا 20 درجه سانتی‌ گراد است.

اگر نوزاد پسر دارید، حتما بخوانید

استفاده از پستانک در نوزادان پسر موجب اختلال در تکامل عاطفی آنها می شود، زیرا با استفاده از این وسیله آنها نمی توانند احساسات خود را از طریق حرکات صورت بیان کنند ...

در گذشته آکادمی متخصصان کودک امریکا و سازمان بهداشت جهانی (WHO) توصیه کرده بودند که میزان استفاده از پستانک در کودکان کنترل شود. زیرا در تحقیقات آنها مشخص شده بود که قطع مصرف پستانک موجب  بهبود فرآیند غذا خوردن در کودکان می شود.

همچنین استفاده ازاین وسیله موجب بروز اختلالات دندانی در کودکان می گردد. در مطالعه دیگری که در سال 2008 انجام گرفت نیز مشخص شد بین استفاده از پستانک و عفونت های گوش ارتباط وجود دارد.

متخصصان معتقدند که افراد در هرسنی، اعمال دیگران از جمله نحوه بیان احساسات ازطریق صورت و بدن را از دیگران تقلید می کنند و این عمل یک ابزار مهم برای یادگیری بیان احساسات در کودکان است.

ما با کودکان صحبت می کنیم، اما در ابتدای کودکی و دوران نوزادی آنها معنی لغات را در ک نمی کنند، بنابراین ارتباط ما با نوزاد تنها از طریق لحن صدا و حرکات صورت است. وقتی پستانک در دهان کودک است او قادر نیست که اعمال و حرکات اطرافیان را تقلید کند، بنابراین نحوه بیان احساسات را یاد نمی گیرد.

بررسی ها نشان داد که پسران 6 و 7 ساله که در دوران نوزادی به طور منظم از پستانک استفاده کرده بودند، در تقلید از بیان احساسات دیگران مشکل داشتند.

 در یک مطالعه دیگر گروهی از دانشجویان مورد آزمون هوش عاطفی قرار گرفتند. در زمینه توانایی ارزیابی خلق و خوی دیگران، پایین ترین امتیاز مربوط به مردانی بود که در کودکی از پستانک استفاده کرده بودند. این نتایج درمورد دختران مشاهده نشد زیرا بر اساس نظر متخصصان در دختران، روند تکاملی به ویژه در مورد عواطف زودتر صورت می گیرد و دیگر اینکه پسران در این زمینه آسیب پذیرترند.

 از آنجایی که در اغلب فرهنگ ها این طور انتظار می رود که دختران باید احساسات خود را بروز دهند، والدین از طرق مختلف رشد و تکامل عاطفی دختران را تحریک می کنند اما پسران به دلیل اینکه اجباری برای بیان احساسات ندارند، این عمل را یاد نمی گیرند.

نتایج تحقیقات حاکی از این است که استفاده از پستانک در شب برای نوزادان پسر بلامانع است زیرا شب، زمان مشاهده و یادگیری حرکات صورت دیگران نیست.

 مشابه این تحقیق در افراد بزرگسالی انجام شد که از تزریق بوتاکس استفاده کرده بودند. این ماده عضلات صورت را بی حرکت می کند و این افراد در بیان احساسات خود از طریق حرکات صورت با مشکل مواجه می شوند.

۹ تـوصیه پـزشکان بـه مـادران شیـرده شـاغـل

به همین دلیل پزشکان این ۹ راهکار ساده را به مادران شیرده پیشنهاد داده اند تا نوزاد خود را در طول روز از مصرف شیرمادر محروم و او را به شیرخشک وابسته نکنند:

۱. اگر می توانید نوزادتان را با خود به محل کار ببرید و جایی را برای نگهداری از او در اتاق کارتان در نظر بگیرید.

۲.نوزادتان را به نزدیک ترین مهدکودک محل کارتان بسپارید و هر ۳-۲ ساعت یکبار برای شیردادن او به مهدکودک بروید.

۳. از پرستار بچه، همسر، خواهر یا مادرتان بخواهید که در صورت امکان، حداقل یک یا دو مرتبه نوزادتان را برای خوردن شیر به محل کارتان بیاورد.

۴. پیش از خروج از منزل حتما نوزاد را با شیر خودتان کاملا سیر کنید.

۵. تا جایی که می توانید شیرتان را بدوشید و از فردی که قرار است از نوزاد شما نگهداری کند، بخواهید به جای شیرخشک از شیر دوشیده شده خودتان برای تغذیه او استفاده کند. شیرمادر تا ۲۴ ساعت داخل یخچال و ۴۸ ساعت داخل فریزر قابل نگهداری است.

۶. با رییس تان صحبت کنید تا اگر امکان داشت، حداقل ۶ ماه اول پس از زایمان برخی از کارهایی که می توانید، در منزل انجام دهید تا بتوانید نوزادتان را با شیرمادر تغذیه کنید.

۷. اگر می توانید، حداقل ۴ ماه مرخصی بدون حقوق بگیرید تا فرزندتان از نعمت شیرمادر محروم نشود.

۸. اگر تمام وقت کار می کنید، شیرتان را ۲ تا ۳ مرتبه در طول روز بدوشید و با پیک موتوری آن را به منزل و نوزادتان برسانید. این کار می تواند توسط همسر یا پرستار فرزندتان هم انجام شود.

۹.اگر دوست صمیمی، خواهر یا یکی از اقوام نزدیکتان هم فرزند شیرخوار دارد و رفت وآمد به منزل شما برایش آسان است، می توانید از او بخواهید که روزی یکی دو مرتبه نوزاد شما را هم شیر بدهد.

هفت باور غلط در مورد نوزادان

1. در هوای گرم به کودک آب بدهید

این عقیده درست نیست. نوزادان نیز همچون بزرگسالان باید رطوبت بدن خود را حفظ کنند. در برخی موارد، پزشک کودک توصیه می کند آب بدن کودک را با مایعات تامین کنید. اما بیشتر  کودکان باید از طریق شیر مادر یا شیر خشک کمبود آب را جبران کنند.

هنگامی که هنوز کلیه نوزاد به طور کامل رشد نکرده است، بدن او آمادگی دفع آب را ندارد. در نتیجه، این مساله باعث به هم خوردن تعادل الکترولیت و سدیم در بدن کودک می شود. اصولا نوزادان از شش ماهگی به بعد می توانند آب بنوشند اما در صورت نیاز این مساله را با دکتر او هماهنگ کنید. کودک پس از یک سالگی، می تواند به طور عادی و مرتب آب بنوشد.

2. می توان دوز کمی از داروی بزرگسالان برای کودکان استفاده کرد

برخی از داروها برای کودکان خطرناک هستند و حتی پایین آوردن دوز آن نیز خطرش را کم نمی کند. داروهای سرماخوردگی  - حتی آنهایی که مخصوص کودکان است –برای استفاده برای نوزادان یا کودکان زیر 4 سال ایده خوبی نیست. از عوارض جانبی این داروها برای کودکان باید به افزایش تپش قلب و بیماری های تنفسی اشاره کرد.

داروهایی که برای مشکلات سینوسی بزرگسالان هستند نیز برای نوزادان و کودکان خطر دارند و به هیچ وجه نباید از آنها استفاده کرد. از جمله این داروها باید به آنتی هیستامین و آنتی بیوتیک اشاره کرد. کودکانی که هنوز سینوس های آنها به رشد کامل نرسیده است نباید از این داروها استفاده کنند. عوارض جانبی این داروها برای کودکان شامل دردهای معده، مشکلات پوستی و اسهال است.

داروهای بزرگسالان بیشتر از اینکه خاصیت درمانی برای کودکان داشته باشند موجب بیماری های دیگر در آنها می شوند.

3. دندان درآوردن باعث تب کردن کودک می شود

برخی از والدین اعتقاد دارند دندان در آوردن کودک باعث تب او می شود. اما تحقیقات علمی رابطه ای میان این دو پیدا نکرده اند. نتیجه این حرف چیست؟ این است که دندان درآوردن باعث تب نمی شود و والدین باید تحقیق کنند که چه مساله ای باعث تب کردن کودکشان شده است.

4. ویدئوهای آموزنده باعث یادگیری سریع تر کودکان می شوند

برنامه های کمک آموزشی برای پرورش و یادگیری بیشتر کودکان بسیار کمک کننده هستند اما نه تا پیش از 2 سالگی. کارشناسان و محققان توصیه اکید دارند تا پیش از دو سالگی از هیچ نوع برنامه آموزشی برای کودکان استفاده نشود.  استفاده از برنامه های کمک آموزشی و حتی تماشای تلویزیون در کودکان منجر به دیر زبان باز کردن کودک می شود.

5. واکر به کودک کمک می کند تا سریع تر راه برود

برخی از والدین برای کودک خود واکر تهیه می کنند تا هم سرگرم شود و هم بتواند با کمک آن سریع تر راه بیفتد. اما این وسیله نه تنها مفید نیست که خطرناک نیز هست.

واکر باعث می شود تا کودک دیرتر خودش به تنهایی راه برود. بیشتر والدین تصور می کنند راه رفتن کودکان با کمک واکر امن است و خودشان هم ناظر حرکات او هستند. اما آمار نشان می دهد تا والدین بخواهند واکنش نشان دهند، کودک افتاده و آسیب دیده است.  

6. ضربه گیرهای تخت کودک از سر آنها هنگام خواب محافظت می کنند

برخی از والدین تصور می کنند نوزادان هنگام خواب ممکن است سرشان به دیوارهای تختخواب برخورد کند و آسیب ببیند. به همین دلیل برای آنها ضربه گیر تهیه می کنند. اما این عقیده درستی نیست. نوزاد هنوز آن قدر رشد نکرده است که بتواند خودش را به اطراف تخت برساند.

در عوض، این ضربه گیرها خطر خفه شدن برای کودکان دارند زیرا ممکن است از کاسه سر نوزاد جدا شوند.

7. استفاده از شیر مادر برای عفونت گوش

در حالیکه بهترین غذا برای نوزاد، شیر مادر است اما برخی از والدین از این شیر استفاده های دیگری هم می کنند. برخی والدین اعتقاد دارد با ریختن چند قطره شیر مادر داخل گوش نوزاد یا کودک می توان عفونت گوش او را از بین برد. اما باید بدانید این روش به هیچ عنوان کارساز نیست و ممکن است باعث ایجاد عفونت های دیگری در کودک بشود.

شیرمادر در خود آنتی بادی دارد که برای بدن مفید است. اما شیر مادر سرشار از قند است که باکتری ها برای رشد خود بسیار به آن علاقه دارند. شیر مادر فقط برای نوشیدن نوزاد مفید است و استفاده دیگری از آن نمی توان کرد.